Endülüs Emevi devletinde convivencia (bir arada yaşama) deneyimi: madalyonun iki yüzü : Altın çağ ve kaos (711-1031) / Bülent Endürlük; thesis advisor Ahmet Yaşar Ocak.

Tez (Yüksek Lisans)--TOBB ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Nisan 2023.

İslam, Hıristiyan ve Yahudi dünyası için son derece önemli olan Endülüs tarihi, Americo Castro'nun 1948 yılında bir arada yaşamak anlamında ortaya koymuş olduğu "convivencia" terimi ile, Avrupa'da önemli bir noktaya ulaşmıştır. Ancak terimin ortaya çıkması ile, yapılmış olan pek çok çalışmada bir altın çağ ya da tam tersi bir arada yaşama ortamının yanlışlandığı mitolojik bir çağ perspektifleri çoğunlukla hâkim olmaya başlamıştır. Son yıllarda farklı kaynaklarda bahsettiğimiz perspektiflerin ötesine geçmek üzere çalışmalar yapılmış olsada, fark ettiğimiz, tek boyutlu bir bakış açısı ile ilerlenmiş olduğudur. Bu noktada ilk olarak tezimizde Endülüs'ün Emevi hanedanının sonuna kadar olan siyasi süreç ele alınarak konunun daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır. Ardından convivencia kavramı ve Endülüs'teki kaos olayları çok boyutlu bir şekilde analiz edilerek mevzubahis çalışmalara katkı sağlamak amaçlanmıştır. Çalışmamız neticesinde Endülüs Emevi Devletinin bir arada yaşama kavramını pragmatik bir şekilde toplumu kontrol altında tutarak devletin çıkarına kullandığı, altın çağ mı mitoloji mi tartışmasında ne efsanevi bir dönem olduğu ne de sekiz yüz yıllık sorunsuz bir altın çağ olduğu vurgulanmaktadır. Altın çağ kavramının Endülüs'teki tüm toplumlar açısından bakıldığında özünde güçlü birkaç yönetici döneminde ortaya çıktığı ve Yahudiler ile sınırlı kaldığı görülmüştür. Son olarak da kaos olaylarının bir arada yaşama kavramını etkilediği ve bu olaylara sebep unsurun ise Arap asabiyeti ve ülkede tetiklediği zincirleme reaksiyonlar olduğu sonucuna varılmıştır.

The history of Andalusia, which is very important for the Islamic world reached an important point in Europe also with the convivencia period coined by Americo Castro which means coexistence. However, with the emergence of the convivencia period two perspectives emerged in the scholarly studies. A golden age and a mythological age which began to predominate most of the studies we encountered. Although studies in recent years go beyond the perspectives mentioned in different sources have been carried out, we have noticed that progress has been made with a one-dimensional perspective. At this point, our thesis, aimes to better understand our subject by considering the political process of Andalusia until the end of the Umayyad dynasty. Then, the concept of convivencia and the events of chaos in Andalusia were analyzed in a multidimensional way and it was aimed to fill in the missing places in the aforementioned studies. As a result of our study, it has been determined that the al-Andalus used the concept of coexistence pragmatically for the benefit of the state by keeping the society under control and that there was neither a legendary an eight-hundred-year trouble-free golden age period nor a mythological period to debate. When the concept of the golden age is considered for all societies in Andalusia, it is seen that it emerged in the era of a few powerful rulers and the term remained exclusively for the Jews. Finally, it was concluded that the events of chaos affected the concept of coexistence and the factor that caused these events was the Arab tribalism and the chain reactions it triggered in the country.