Ceza muhakemesinde delillerin doğrudan doğruyalığı ilkesi / Bahar Turgut.

Ceza muhakemesinin amacı maddi gerçeğin araştırılması ve elde edilen maddi gerçeğe dayanarak adaletin sağlanmasıdır. Bu amaca ulaşmak için hareket eden muhakeme süjelerinin uyması gereken bazı muhakeme ilkeleri vardır. Bu ilkelerin en önemlilerinden birisi delillerin doğrudan doğruyalığı ilkesidir. Bu ilke gereğince yargılama makamı, duruşmada beş duyu or- ganı ile incelediği, tartışmaya açtığı ve değerlendirdiği delilleri hükme esas almalıdır.

Ceza muhakemesinin doğru bir şekilde ilerleyebilmesi için delillerin doğrudan doğruyalığı ilkesinin kavramsal olarak açıklanması, tarihsel gelişim sürecinin, kapsam ve sonuçlarının belirlenmesi, ilkeye yöneltilen eleştirilerin tartışılması ve böylece ceza muhakemesi uygulamasında delillerin doğrudan doğruyalığı ilkesinin uygulanmasıyla ilgili olarak ortaya çıkan eksiklik ve yanlış uygulamaların tespit edilmesi gerekmektedir. Ayrıca delillerin doğrudan doğruyalığı ilkesinin istisnaları belirlenerek bu istisnaların kabul ediliş gerekçeleri açıklanmalıdır. Kanun koyucunun delillerin doğrudan doğruyalığı ilkesine istisna getirmesinin gerekçeleri araştırılarak bu gerekçelere uygun sonuçlara ulaşılıp ulaşılmadığı ve dolaylı delil ikamesinin mümkün olup olmadığı tespit edilmelidir. Bu tespitlerin yapılabilmesi için yeri geldikçe Yargıtay, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararlarından elde edilen veriler kullanılarak delillerin doğrudan doğruyalığı ilkesinin daha doğru bir şekilde uygulanmasına yönelik öneriler ortaya konulmalıdır.