Açıklamalı-içtihatlı tasarrufun iptali davaları ile muvazaa davaları ve karşılaştırılması /
Tasarrufun iptali davaları ile muvazaa davaları ve karşılaştırılması.
Dr. Orhan Eroğlu.
- Gözden geçirilmiş ve güncellenmiş 3. baskı
- 375 pages ; 24 cm
- Seçkin Hukuk No: 2136 .
İçindekiler 3. Baskıya Önsöz 7 2. Baskıya Önsöz 9 1. Baskıya Önsöz 11 Kısaltmalar 19 Giriş 23 Birinci Bölüm TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI §1. GENEL OLARAK TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI, TASARRUFUN İPTALİ DAVALARININ AMACI VE HUKUKÎ NİTELİĞİ 25 A. Kavram Olarak Tasarrufun İptali Davaları 25 B. Tasarrufun İptali Davalarının Tarihsel Gelişimi 28 C. Tasarrufun İptali Davalarının Türk Hukukundaki Gelişimi 30 D. Tasarrufun İptali Davalarının Konusu ve Amacı 31 I. Tasarrufun İptali Davalarının Konusu 31 II. Tasarrufun İptali Davalarının Amacı 34 E. Tasarrufun İptali Davalarının Hukukî Niteliği 37 §2. TASARRUFUN İPTALİ DAVALARINDA TASARRUF KAVRAMI VE YAPILAN TASARRUFUN ALACAKLIYA ZARAR VERMESİ 42 A. Tasarrufun İptali Davalarında Tasarruf Kavramı 42 I. Genel Olarak 42 II. Hukukî Fiil Kavramı 45 B. Tasarrufun İptali Davasına Konu Olmayan Tasarruflar 53 I. Borçlandırıcı İşlemler 54 II. Takip Hukuku Bakımından Hükümsüz Olan İşlemler 55 III. Muhasebe İşlemleri 56 IV. Maddi Hukuk Bakımından Batıl Olan İşlemler 57 V. Borçlunun Bir Kazanç İmkânını Değerlendirmemesi 58 VI. Haczi Kabil Olmayan Malların Devri 58 VII. Cebri İcra Yoluyla Yapılan Satışlar 59 VIII. Kişiler ve Aile Hukukuna İlişkin İşlemler 61 IX. Borçlunun Taraf Olmadığı İşlemler 62 X. Mahkeme Kararları 63 XI. Borçlunun Ticari Plakası ve Hattının Satışı 64 C. Tasarrufun Alacaklıya Zarar Vermesi 65 I. Genel Olarak 65 II. Takibe Konu Alacağın Gerçek Bir Alacak Olması ve Alacağın Kesinleşmiş Olması 65 III. İptale Konu Tasarrufun Haczi Kabil Bir Malvarlığına İlişkin Olması 70 IV. Tasarrufun Takibe Konu Alacaktan Önce veya Sonra Yapılması Durumu 74 V. Borçlu Aleyhinde Başlatılmış Bir İcra Takibinin Bulunması ve Bu İcra Takibinin Kesinleşmiş Olması 81 VI. Alacaklının Tasarruftan Zarar Gördüğünün İspatı ve Aciz Belgesi 87 a. Alacaklının Tasarruftan Zarar Gördüğünün İspatı 87 b. Aciz Belgesi 88 i. Geçici (Muvakkat) Aciz Belgesi 101 ii. Kesin Aciz Belgesi 107 §3. TASARRUFUN İPTALİ DAVALARINDA GÖREV, YETKİ VE YARGILAMA USÛLÜ 107 A. Tasarrufun İptali Davasının Tarafları 110 I. Tasarrufun İptali Davalarında Davacı 111 a. İflâs Dışı Tasarrufun İptali Davalarında Davacı 112 b. İflâs İçi ve İflâsın Kapanmasından Sonraki Süreçte Açılan Tasarrufun İptali Davalarında Davacı 113 II. Tasarrufun İptali Davalarında Davalılar 116 B. Tasarrufun İptali Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme 122 I. Tasarrufun İptali Davalarında Yetki 122 II. Tasarrufun İptali Davalarında Görev 127 III. Dava Şartı Olarak Arabuluculuğun Tasarrufun İptali Davalarında Uygulanabilip Uygulanamayacağı Hususu 132 IV. Yargılama Usulü 132 C. Tasarrufun İptali Davalarında Süreler 141 I. Genel Olarak 141 II. İptal Sebepleri Yönünden Süreler 145 a. Bağışlamalar ve İvazsız Tasarrufların İptalinde Dava Açma Süresi (İİK m. 278) 145 b. Borçlunun Aciz Halindeyken Yaptığı Tasarruflarının İptaline İlişkin Dava Açma Süresi (İİK m. 279) 147 c. Alacaklılara Zarar Verme Kastı ile Yapılan Tasarruflarda Dava Açma Süresi (İİK m. 280) 149 §4. TASARRUFUN İPTALİ DAVASINA KONU OLAN TASARRUFLAR 152 A. Genel Olarak 152 B. Bağışlama ve İvazsız Tasarruflar 155 I. Bağışlama 158 II. Kanunda Belirtilen Kişiler Arasında Yapılmasından Dolayı Bağışlama Sayılan Tasarruflar 164 III. Değerinin Altında Satış Olarak Gösterilen Tasarruflar (İİK m. 278/3–2) 171 IV. Kaydı Hayat Şartıyla İrat veya İntifa Hakkı Tesis Edilen Sözleşmeler ile Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmeleri (İİK m. 278/3–3) 177 C. Aciz Hâlinde Yapılan Tasarruflardan Dolayı İptal (İİK m. 279) 177 I. Borçlunun Teminat Göstermeyi Evvelce Taahhüt Etmiş Olduğu Hâller Ayrık Olmak Üzere, Borçlu Tarafından Mevcut Bir Borcu Güvence Altına Almak Üzere Yapılan Rehinler (İİK m.279/1) 180 II. Borçlunun Para veya Mutad Ödeme Vasıtalarından Başka Bir Şekilde Yaptığı Ödemeler (İİK m. 279/2) 184 III. Vadesi Gelmemiş Bir Borç İçin Yapılan Ödemeler (İİK m. 279/3) 186 IV. Kişisel Hakların Kuvvetlendirilmesi İçin Tapuya Verilen Şerhler (İİK m. 279/4) 188 D. Zarar Verme Kastından Dolayı İptal (İİK m. 280) 189 I. Genel Olarak 189 II. Zarar Verme Kastından Dolayı Tasarrufun İptali Davası Açılabilmesinin Şartları 191 a. Borçlunun Borçlarını Ödeme Kabiliyetini Kaybetmiş Olması 191 b. Borçlunun Zarar Verme Kastı ile Hareket Etmesi 193 c. Borçlunun Yakın Akraba ve Hısımları ile Tasarrufları 195 d. Borçlunun Ticari İşletmesini veya İşyerindeki Mallarını Devretmesi 197 III. Malı Alan Üçüncü Kişinin Kötü Niyetli Olması 201 IV. Davanın Süresinde Açılmış Olması 206 E. Tasarrufun İptali Davalarında İspat Sorunu 206 §5. İFLÂSTA TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI 207 §6. 6183 SAYILI AATUHK’DAN KAYNAKLANAN TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI 211 A. Tanımı, Amacı ve Hukukî Niteliği 211 B. Görev, Yetki, Davanın Tarafları ve Yargılama Usulü 212 C. Davanın Koşulları 216 D. Tasarrufun İptali Davasına Konu Tasarruflar 218 I. Karşılıksız Tasarrufların İptali 219 II. Borçlunun Borca Batık Durumda Yaptığı Tasarrufların İptali 219 III. Kamu veya Kurum Alacağının Tahsiline Olanak Vermemek Amacıyla Yapılan Tasarrufların İptali 219 IV. Yargılama Neticesinde Verilecek Olan Karar ve Kararın İcrası 220 §7. TASARRUFUN İPTALİ DAVALARINDA İPTALİN SONUÇLARI VE DİĞER HÜKÜMLER 220 A. Hacizdeki Tasarrufun İptali Davalarının Sonuçları 220 B. İflâsta Açılan Tasarrufun İptali Davalarının Sonuçları 230 C. Tasarrufun İptali Davalarında Yargılama Giderleri 232 D. Tasarrufun İptali Davalarında Yargılama Usulü ve Kanun Yolu 234 I. Tasarrufun İptali Davalarında Yargılama Usulü 234 II. Tasarrufun İptali Davalarında Kanun Yolu 235 E. Geri Vermenin Kapsamı 235 I. Hacizde 235 II. İflâsta ve 6183 sayılı AATUHK Kapsamında 240 İkinci Bölüm MUVAZAA VE MUVAZAA DAVALARI §8. GENEL OLARAK MUVAZAA 243 A. Roma Hukukundan Günümüze Muvazaanın Gelişimi 243 B. Muvazaanın Tanımı ve Unsurları 245 I. Tanımı 245 II. Muvazaanın Unsurları 247 a. Görünürdeki İşlem 248 b. Muvazaa Anlaşması 250 c. Aldatma Kastı 252 d. Gizli İşlem 254 C. Muvazaanın Türleri 255 I. Mutlak Muvazaa 256 II. Nispi Muvazaa 257 D. Muvazaaya Konu İşlem Çeşitleri 258 I. Sözleşmede Muvazaa 258 II. Sözleşmenin Konusunda ve Şartlarında Yapılan Muvazaa 258 III. Tarafların Kişiliğinde Yapılan Muvazaa 259 E. Muvazaanın Hüküm ve Sonuçları 261 I. Görünürdeki İşlem Bakımından 261 II. Gizli İşlem Bakımından 264 §9. MUVAZAAYA KONU İŞLEMLER 265 A. Genel Olarak 265 B. Tek Taraflı Hukukî İşlemlerde Muvazaa 266 C. Muvazaanın Görülebileceği Durumlar 268 I. Önalım (Şufa) Davalarında Muvazaa 268 a. Önalım (Şufa) Davalarında Sözleşmede Muvazaa İddiası 268 b. Bedelde Muvazaa 271 II. Kredi Sözleşmelerinde Muvazaa 272 III. Satış Vaadi Sözleşmelerinde Muvazaa 272 IV. Tüketim Ödüncü (Karz) Sözleşmelerinde Muvazaa 273 V. Muris Muvazaası 273 VI. Ortaklığın Giderilmesi Davalarında Muvazaa 275 VII. Paylı Mülkiyette Muvazaa 275 VIII. Kiracıyı Tahliye Etmek İçin Kiralananın Muvazaalı Olarak Bir Başkasına Devredilmesi 275 X. İİK m. 278’deki Sebeplerin Birer Muvazaa Olarak Kabul Edilip Edilemeyeceği Hususu 276 D. Muvazaanın Mümkün Olmadığı İşlemler 277 §10. MUVAZAANIN İLERİ SÜRÜLMESİ VE İSPATI 278 A. Taraflar Yönünden 279 B. Üçüncü Kişiler Yönünden 282 §11. MUVAZAA DAVALARINDA GÖREV YETKİ VE YARGILAMA USULÜ 284 A. Muvazaa Davalarının Tarafları 284 I. Davacı 284 II. Davalı 285 III. Üçüncü Kişi (Davacı Olarak) 285 B. Muvazaa Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme 286 C. Muvazaa Davalarında Zamanaşımı 286 D. İİK m. 120 Uyarınca Yetki Alınarak Muvazaa Davası Açılması 287 Üçüncü Bölüm TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI İLE MUVAZAA DAVALARININ KARŞILAŞTIRILMASI, MUVAZAA DAVALARINDA İİK M. 283/1’İN KIYASEN UYGULANMASI VE TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ CEZAİ SONUÇLARI §12. TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI İLE MUVAZAA DAVALARININ KARŞILAŞTIRILMASI 289 A. Genel Olarak Tasarrufun İptali Davaları ile Muvazaa Davalarının Benzerlikleri ve Farklılıkları 289 B. Tasarrufun İptali Davaları ile Muvazaa Davalarının Konu Bakımından Karşılaştırılması 297 C. Tasarrufun İptali Davası ile Muvazaa Davasının Görev ve Yetki Açısından Karşılaştırılması 300 D. Tasarrufun İptali Davası ile Muvazaa Davasının İspat Usulü ve Karineler Açısından Karşılaştırılması 302 E. Tasarrufun İptali Davaları ile Muvazaa Davalarının Davanın Sonunda Verilecek Kararlar Açısından Karşılaştırılması 304 F. Tasarrufun İptali Davaları ile Muvazaa Davalarının Hak Düşürücü Süre ve Zamanaşımı Açısından Karşılaştırılması 305 §13. MUVAZAA DAVALARINDA İİK M. 283/1’İN KIYASEN UYGULANMASI 306 §14. TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ CEZAÎ SONUÇLARI 316 Sonuç 325 Kaynakça 353 Kavramlar Dizini 367
Kanun koyucu, borçlunun hacizden veya iflasın açılmasından önceki bir tarihte mal varlığında bulunan hakları veya değerleri mal varlığından çıkarmış olması halinde elinde aciz vesikası bulunan alacaklıları ve borçlunun iflas etmesi halinde iflas alacaklılarını korumak amacı ile tasarrufun iptali davalarını düzenlemiştir. Tasarrufun iptali davaları, borçlunun geçerli bir tasarruf işlemi ile mal varlığından çıkarmış olduğu malları, tekrar alacaklının cebri icra sahasına veya iflas masasına dâhil edebilmesine imkân tanımaktadır. Dürüst olmayan borçlu ile muhatap olan her alacaklının yolu tasarrufun iptali davasına çıkmaktadır.
Son yıllarda icra takibine dayalı olarak açılan muvazaa davalarındaki Yargıtay uygulaması ile muvazaa davaları, tasarrufun iptali davalarına benzemeye başlamıştır. Muvazaa davalarında İİK m. 283/1'in kıyasen uygulanması en önemli benzerliklerdendir. Muvazaa davaları genel hükümlere göre ispat açısından kolay bir dava iken, tasarrufun iptali davaları gerek yargılama gerek süreler gerekse de ispat açısından muvazaa davalarına kıyasla zor davalardır. Ancak tasarrufun iptali davalarının şartları mevcut ise bu dava neticesinde cebri icra daha avantajlı hale gelmektedir. Tasarrufun iptali davaları ile muvazaa davaları açısından karşılaşılabilecek tüm durumlarla ilgili bilgiler veren ve her duruma ilişkin zengin içtihatlarla desteklenen bu kitap ile akademik anlamda ve uygulamaya yönelik tüm sorulara cevap bulunacak bir eser ortaya konulmuştur.
Konu Başlıkları Tasarrufun İptali Davaları Muvazaa Davaları Tasarrufun İptali Davaları ile Muvazaa Davalarının Karşılaştırılması Aciz Belgesi İflâsta Tasarrufun İptali Davaları 6183 sayılı Kanundan Kaynaklanan Tasarrufun İptali Davaları Muvazaa Davalarında İİK m. 283 1'in Kıyasen Uygulanması Tasarrufun İptali Davalarının Cezaî Sonuçları