Bir bağlantılı tarih örneği olarak İbrahim Müteferrika'nın çok kimlikli düşünce dünyası / Sedef Albayrak ; thesis advisor Hasan Çolak.

Tez (Yüksek Lisans)--TOBB ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Nisan 2024.

İbrahim Müteferrika, Erdel bölgesinde Kolozsvár'da doğup, Hristiyan bir eğitim almıştır. Transilvanya bölgesinin kültürel çeşitlilik fikirleri ile 18. yüzyıl başlarında Osmanlı topraklarına gelen Müteferrika, kendini Osmanlı dili ve kültüründe geliştirerek Osmanlı kültür dünyasında önemli bir yer edinmiştir. Osmanlı yönetiminin resmi onayıyla kurduğu matbaada bastığı eserlere yaptığı katkılarla çok kimlikli yapısı ve kendi etkileşimlerini sergilemiştir. Eserlerinde tüm bu fikir dünyalarını sentezleyerek sunmuştur. Aynı anda ve çatışmadan birlikte var olabilen kimlikleri ile her iki kültürden de faydalanarak her iki kültüre de etki etmiştir. Tezde Müteferrika "kültürlerarası geçişlilik" (transculturality) kavramı üzerinden incelenmiştir. Bu tez, Osmanlı kültür dünyasının yekpare bir anlayışla var olduğu anlatının dışına çıkılmasını amaçlamakta ve farklı kültürlerden beslenen bu yapıyı Müteferrika üzerinden örneklendirmektedir.

Ibrahim Müteferrika was born in Kolozsvár in the Transylvanian region and have received Christian education. Müteferrika, who came to Ottoman lands at the beginning of the 18th century with the ideas of cultural diversity of the Transylvania region, developed himself in the Ottoman language and culture and gained an important place in the Ottoman cultural world. He exhibited his multi-identity structure and his own interactions with his contributions to the published works in the printing house established with the official approval of the Ottoman administration. He synthesized all these worlds of ideas in his works. It has influenced both cultures by benefiting from both cultures with its identities that can co-exist simultaneously and without conflict. In the thesis, Müteferrika has been examined through the concept of "transculturality". This thesis aims to go beyond the narrative that the Ottoman cultural world exists with a monolithic understanding and exemplifies this structure, which is nourished by different cultures, through Müteferrika.