Yapısal cam uygulamalarda saydamlığın iyileştirilmesi üzerine bir inceleme / Sait Ali Köknar ; thesis advisor Bilge Işık.

Tez (Yüksek Lisans)--İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü 2001

Bu araştırmada genel anlamda amacına uygun ve doğru tasarım sorununun bir parçası olan yapıda cam ürünlerin doğru ve yerinde kullanılması sorunu irdelenmiştir. Araştırmanın konusu ise camın yapıdaki ilksel işlevi olan saydamlık sağlama üzerinde odaklaşmış ve camın taşıyıcı kurgularının saydamlık ve görüş sağlamadaki rolü üzerine yoğunlaşmıştır. Araştırmada da betimlenmeye çalışıldığı gibi camın taşıyıcı kurgularının saydamlığı etkileyen diğer değişkenlere göre daha belirleyici bir konumu olması nedeniyle bu karar alınmıştır. Araştımanın amacı camın taşıyıcı kurgularının saydamlık sağlamadaki rolünü belirleyerek, camın saydamlık işlevine uygun taşıyıcı kurguların tasarlanmasına veri oluşturmak, böylece genel anlamda cam ürünlerin yapıda amacına uygun ve yerinde kullanılmasına katkıda bulunmaktır. Bir ürünün doğru ve yerinde kullanılabilmesi için yapıdaki işlevlerine uygun biçimlendirilmesi gerektiği varsayımına dayanarak, ikinci bölümde yapı ve camın genel bir tanımı yapıldıktan sonra cam ürünlerin yapıdaki işleyiş gereksinmelerii belirlenmeye çalışılmıştır. Camın yapıdaki işlevleri belirlenirken, tarih boyunca cam ürünlerin yüklendiği yapısal görevlerden yararlanılmış, bu işlevler arasındaki bağlamsal ilişkilerden yola çıkarak bir önem sıralaması önerilmiştir. Camın yeri zor doldurulur ışığı geçirme özelliğinden ötürü saydamlık işlevinin ön plana çıktığı görülmüştür. Üçüncü bölümden itibaren camın malzeme aşamasındaki değişkenlerin saydamlığa etkileri incelenmiştir. Dördüncü ve beşinci bölümler bu hiyerarşiye uygun olarak, camın yapı ürünü olarak biçimlenişi ve yapısal camın kurgulardaki dizilişi sırasında saydamlığı etkileyen değişkenleri incelemektedir. Dördüncü bölümde cam ürünlerin görsel geçirgenliğini etkileyen değişkenler incelenerek, bu değişkenler arasında tasarımı saydamlık açısından en belirgin ve denetlenebilir biçimde etkileyenin camın taşıyıcı kurgularının düzenleniş biçimi olduğu belirlenmiştir. Bu yüzden beşinci bölümde camın taşıyıcı kurgularının XIVsaydamlığını etkileyen değişkenler incenip değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda cam yüzeylerin genişlemesinin ve camın taşıyıcılığının artmasının taşıyıcı kurgulardaki saydamsız elemanların azalmasına ve saydamlığın artmasına neden olduğu görülmüştür. Bu bulguyu sınamak için beşinci bölümde alanyazın taraması yapılıp yapısal cam uygulamaları incelenmiş ve bu uygulamalardaki camın taşıyıcı kurguları camın taşıyıcılık ve saydamlık işlevlerine göre incelenip değerlendirilmiştir. Sonuç olarak camın taşıyıcılığının artması ile saydamlığın iyileşmesi arasında doğru orantılı bir ilişki gözlemlenmiş, cam yüzeylerin genişlemesi ve kurguda yer alan saydamsız elemanların düzenlenişinin de saydamlığı birinci derecede etkilediği belirlenmiştir. Öte yandan tamamı camdan yapılmış cam kurgularda oluşan yansımalar nedeniyle saydamlığın olumsuz yönde etkilendiği da saptanmıştır.

This research studies the problem of the appropriate use of glass in building technology which is the part of the wider problem of right and functional architectural design. Since the prime function of the glass is to create transparency, the structural systems of the glass which is the most important and controlable design variable on creating transparency, and their role on tranparency is extensively studied. The goal of the research is to define the role of structural systems of glass on transparency, to create data on the design of structural glass systems enhancing transparency function of the glass, and finally to enhance the appropriate and functional use of glass in building technology. According to the assumption, right and appropriate use of a product requires a design based on its functions, second chapter of the thesis studies the functions of glass products in building technology after giving a general definition about building and glass itself. To define the functions of the glass, the use of glass through out the history is studied. After the analysis of the contextual relationships between these functions the function of transparency is proposed to be the most crucial one because of its irreplacable light transmitting quality. In the fourth chapter, variables that effects the transparency of glass products are studied and the layout of the structural systems of the glass is identified as the most crucial and controlable. In the fifth chapter, the variables that effects the transparency of structural systems of the glass are examined and evaluated. It is pointed out that the enlargement of glass surfaces and the increase of load carrying qualities of glass decreases the use of opaque parts in the structural system and consequently increases the transparency of the whole system. To control this reasoning structural glass systems in the litterature are studied and the functions of transparency and load carrying in the chosen examples of the structure systems of glass are cross checked. xviAt the last chapter it is conclude that the increase of load carrying capacities of glass and the enhancement of the transparency of the system is directly proportional and the enlargment of the glass surfaces and the layout of opaque parts in the structures plays an important role on the tranparency. However it is also well ascertained that in the use of all glass structures the interference between the glass panes cause a lot of uncontrollable reflections which has a negative effect on transparency.