Tez (Doktora)--Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2019

Bu çalışma, literatüre dayalı bilimsel bir çalışmadır. Gerek akademik ortamda gerek akademi dışında tespit edilmiş örnekler, hiçbir yorumda bulunmaksızın önce sınıflandırılmış ve daha sonra ana hatları ile betimlenmiştir. Tezin kapsamında yer alan vakalar Birinci Bölümde TIP-FİZYOLOJİK, TIP-PSİKOLOJİK, FALCILIK, İNANÇ ve PARANORMAL olarak beş grup halinde sınıflandırılmıştır. TIP-FİZYOLOJİK bölümünde, sırasıyla Akupunktur, Aromaterapi, Fitoterapi, Hacamat, Homeopati, Larva Tedavisi, Refleksoloji ve Sülük Tedavisi yer almaktadır. TIP-PSİKOLOJİK'te sırasıyla Yeniçağ, NLP, Reiki, Tıbb-ı Nebevi ve Cincilik incelenmiştir. FALCILIK'ta sırasıyla Astroloji, Feng Shui ve Medyumluk örneklendirilmiştir. İNANÇ bölümünde, sırasıyla 19 Mucizesi ve Yaratılış bilimi incelenmiştir. PARANORMAL bölümünde ise Ufoloji ele alınmıştır. Söz konusu 5 başlık ve 19 alt başlıkta toplam 57 vaka incelenmeye alınmıştır. İkinci Bölümde, tezin kapsamında incelenmiş olan sözdebilim vakalarında görülen en yaygın mantıksal safsatalarla, bilişsel önyargılar tanımlanmış ve kullanım biçimleri açıklanmıştır. Değerlendirme ve sonuç kısmında elde edilen bulgular bilim felsefesi, bilim sosyolojisi, bilim tarihi, bilim politikası ve bilim etiği başlıkları altında irdelenmiş ve çözüm önerilerine yer verilmiştir. Bu çalışmanın amacı sözdebilimin yaygınlığı ve gerçek bilim algısında yarattığı zafiyeti açıklamaktır. Bu bağlamda, "gerçek-bilim"le "sözde-bilim"in birbirine karıştırılması iki sakınca oluşturmaktadır: a) Doğru bir bilim anlayışının yerleşmemesi nedeniyle toplumun her türlü suistimale açık hale gelmesi, b) Uluslararası yarışta geri kalmak ve sömürgeleşmek. Bu tehlikeleri bertaraf edebilmek için "sözde-bilim"ler ve "sözde-bilimciler'in teknikleri" konusunda sağlam bir bilinç geliştirmek ve karşı önlemler almak zorunluluk haline gelmiştir.

This study is scientific research, based on literature. The cases, which were determined both in the academic environment and outside the academy, were classified in advance without any comment and were later outlined. The cases in the scope of the dissertation are classified in First Section into five categories as MEDICINE-PHYSIOLOGICAL, MEDICINE-PSYCHOLOGICAL, FORTUNE TELLING, FAITH and PARANORMAL. MEDICINE – PHYSIOLOGY part classified respectively as Acupuncture, Aromatherapy, Phytotherapy, Hijama, Homeopathy, Maggot Therapy, Reflexology and Hirudotherapy. MEDICINE-PSYCHOLOGY part classified respectively as the New Age, NLP, Reiki, Tıbb-ı Nebevi (Prophetic Medicine) and Jinn-catching. FORTUNE TELLING part classified respectively as Astrology, Feng Shui and Psychic Advising. FAITH part classified respectively as 19 Miracles and the Creationism. PARANORMAL section classified as Ufology. A total of 57 cases under 5 sections and 19 subtitles were included in the chapter. In the Secound Section, the most common logical fallacies, cognitive biases and cognitive distortions in the pseudoscience cases examined within the scope of the thesis are defined and their patterns of application are explained. In conclusion and results, the findings obtained from this empirical study are examined under the titles of Philosophy of Science, Sociology of Science, History of Science, Science Policy, Ethics of Science and suggested solutions are discussed. The aim of this study is to explain and warn the wideness of the pseudoscience and weakness of real science perception. In this context, demarcation problem between "real-science" and "pseudoscience" creates two drawbacks: (a) To become vulnerable to any misconduct due to the lack of a correct understanding of science in society; (b) Remaining back in the international race and being open to be colonized. In order to overcome these risks, we have to develop a solid consciousness about "pseudosciences" and "techniques of pseudoscientists" and take counter-measures.