Tez (Yüksek Lisans Tezi)--TOBB ETÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Nisan 2019

Siyasi iletişimde artan rolleri ile Facebook ve Twitter gibi sosyal ağların kutuplaşma üzerindeki etkileri sorgulanmaktadır. Sanal ortamlar, sadece benzer fikir ve görüşlere sahip bireylerin bir araya geldikleri ve sağduyunun yerini aşırılaşma ve kutuplaşmanın almasında önemli role sahip olan yankı-odaları oluşumuna neden olmakla eleştirilmektedir. Sosyal ağların kutuplaşma üzerindeki etkilerini inceleyen önceki çalışmalar kutuplaşmayı çoğunlukla bir süreç yerine bir durum olarak değerlendirmektedir. Sınırlı sayıda çalışma kutuplaşmanın dinamiklerine odaklansa da, bu çalışmalar kutuplaşmayı taraflar arası ayrışmayı yansıtan tek bir süreç olarak incelemektedir. Önceki çalışmaların aksine, çalışmamız kutuplaşmayı iki karşıt grubun herbirinin iç dinamiklerini yansıtan iki ayrı sürecin etkileşimi sonucu ortaya çıkan taraflar arası ayrışma olarak ele almaktadır. Bu amaçla, çalışmamız yankı-odası kavramını esas alarak kutuplaşmanın tarafları olan her iki topluluğun da ideolojik tutarlılık ve sosyal kohezyonundaki zamana bağlı değişimini incelemektedir. Kutuplaşma, Türkiye'de akademisyenlerden siyasetçilere kadar pek çok farklı çevrenin gündeminde olan bir konudur. Bu bağlamda, çalışmamız 2017 Türkiye Anayasa değişikliği referandumu döneminde Twitter'da evet ve hayır oylarını destekleyen iki karşıt topluluk arasındaki kutuplaşmanın fikirsel ve yapısal dinamiklerine odaklanmaktadır. Araştırma sonuçları, evet ve hayır destekçisi kullanıcıların birbirinden büyük oranda ayrışmış iki farklı topluluğu temsil ettiklerini gösterse de, taraflar arasında belirgin dönemsel davranış farklılıkları gözlenmiştir. Genel olarak, bulgularımız referandum dönemi boyunca evet destekçilerinin iç iletişim ağının hayır destekçilerine göre daha yoğun bağlantılara sahip olduğunu ve ideolojik tutarlılığının daha fazla olduğunu göstermektedir. Ancak, referandum tarihini takip eden bir kaç günlük zaman dilimi içerisinde tam tersi bir trend gözlenmiştir. Bu zaman dilimi içerisinde, hayır destekçilerinin fikirsel tutarlılığının ve iç bağlantı yoğunluğunun arttığı, evet destekçilerinin ise fikirsel tutarlılığının azaldığı ve dış bağlantılarının güç kazandığı gözlenmiştir. Sonuç olarak, çalışmamızda kutuplaşmayı tek bir süreç olarak gören makro bakış açısının kutuplaşmanın yerel dinamiklerini anlamadaki sınırlılığı göz önünde bulundurularak, kutuplaşmayı karşıt tarafların herbirine ait iç dinamikleri yansıtan iki ayrı sürecin bağıl değişimi olarak gören bir yaklaşım geliştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, yaklaşımımızın kutuplaşmaya dair ince detayları ortaya koymadaki etkinliğini göstermiştir.

The effects of online social networks on polarization is subject to scholarly attention. Online platforms receive criticism for being catalyzers of echo-chambers, a phenomenon where like-minded individuals form isolated enclaves. Echo-chambers are considered as one of the core drivers of increasing extremism and polarization. Previous research on social networks mostly considers polarization as a state rather than a process. Although a limited number of studies examined the dynamics of polarization, these interpret polarization as a single process that reflects the division between two opposing subgroups. Contrary to the previous work, our study investigates polarization as the outcome of interactions between two separate processes that represent the internal dynamics of two subgroups with conflicting viewpoints. For this purpose, drawing on the phenomenon of echo-chamber, our study examines temporal change in ideological coherence and social cohesion of polarized communities. In Turkey, political polarization is the buzzword that receives attention from academics to politicians. In this context, our study examines the political polarization on Twitter between the supporters of "Yes" and "No" vote, during the period of the 2017 Turkish constitutional referendum. The focus of our attention is the temporal change in opinion and structural dynamics of two opposing communities that represent the sides of the polarization. Although our findings point to a highly segregated network structure between the supporters of "Yes" and "No" vote, significant seasonal behavior differences were also observed between these two subgroups. In general, our findings show that the internal communication network of "Yes" supporters is denser and ideologically more coherent than the internal communication network of "No" supporters during the referendum period, yet a reverse trend is observed in the course of a few days following the referendum date. During this short period of time, the ideological coherence and internal connectivity of "No" supporters were increasing, whereas the ideological coherence and internal connectivity of "Yes" supporters were decreasing and increasing, respectively. In summary, we considered the limitations of macro-level outlook, which views polarization as a single process, in understanding the local dynamics of polarization. Thus, we developed an approach that views polarization as the relative change of two separate processes each of which reflects the internal dynamics of two subgroups in conflict. The results demonstrated the effectiveness of our approach in discovering fine-grained details of polarization.