Tez (Yüksek Lisans)--TOBB ETÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Aralık 2022

Sürekli ve hızlı bir evrim dünyasında, mimari tasarımın rolü de güncel kalabilmek adına kaçınılmaz olarak disiplinin sınırlarının ve yeteneklerinin ötesine geçmektedir. Bununla birlikte, dünyanın tanık olduğu sayısız probleme yönelik bir pozisyon almak ve harekete geçmekle, aynı zamanda sürekli değişen koşullara cevap vermekle yükümlü bir konumdadır. Bu sebeplerden ötürü, 21. yüzyılın ilk çeyreğinde disiplinin bu rol ve sorumluluklarının farkında olan ve sınırlarını zorlayan yaklaşımlar günümüz mimarlık pratiği ve söylemi için önemli hale gelmiştir. Spekülatif mimarlık, günümüzün heterojen ortamını göz önüne alarak mimarlığın olanaklarını keşfetmek adına vizyoner bir anlayış öneren bu yaklaşımlardan biridir. Bu tasarım pratiği, eleştirel ve yaratıcı bir eyleme ve açık uçlu bir sorgulama alanına dayanmaktadır. Ayrıca, mimarlığın sadece bir inşa etme eylemi olmadığının, alternatif değerlerin, biçimlerin ve temsillerin ortaya çıkarılması yolunda toplum ve dünya vizyonu üzerine düşünmeyi kolaylaştırıcı bir role sahip olduğunun altını önemle çizer. Tez, mimari tasarımın sınırlarını ve yeteneklerini zorlamak ve mimarinin görünmez niteliklerini ortaya çıkarmaya çalışmak yoluyla potansiyel sunan spekülatif mimarlık kavramını yeniden düşünmeye ve tartışmaya odaklanmaktadır. Ayrıca mimari öğrenme ortamının çok katmanlı ve deneysel bir araştırma ortamı olması nedeniyle bu anlayışın yeşermesi adına en etkili yer olduğunu ileri sürmektedir. Çünkü mimarlık eğitimi, hem özgür olma şansına, hem de, mesleğin profesyonel ortamının aksine, günümüzün sosyal, fiziksel ve dijital koşullarına uyum sağlama adına tasarım ve araştırmaya yönelik bir sorumluluğa sahiptir. Bu bağlamda, çalışmanın kapsamı spekülatif mimariyi anlamak ve eğitim bağlamındaki potansiyellerini ve etkilerini irdelemektir. Tez, spekülatif mimarlığa teorik bir çerçeve oluşturmak için kapsamlı bir çalışma yaptıktan sonra, yaklaşımın mimari öğrenme ortamına katkılarını okuyabilmek için, TOBB, ETÜ, Mimarlık Bölümü, 2020-2021 Bahar Dönemi Diploma Stüdyosu, MİM 402 Mimari Tasarım Stüdyosu VIII'de geliştirilen spekülatif önerileri incelemektedir. Spekülatif mimarlık düşüncesini benimseyen Diploma Stüdyosu, mimarlık öğrencisinin eleştirel düşünme becerisini geliştirmeye uygun bir ortam hazırlar ve mimari düşüncenin temellerini tetikleyerek tasarımcı bir pozisyonu teşvik eder. Böylece, Diploma Stüdyosu çıktıları, mimari öğrenme ortamında spekülatif mimarinin sunduğu potansiyellerin derinlemesine bir değerlendirmesini elde etmeyi mümkün kılar.

In a world of continuous and rapid evolution, inevitably, the roles of the architectural design has moved beyond the boundaries and capabilities of the discipline to stay current. In the meantime, against numerous problems that the world is witnessing, the architectural design has been responsible for taking positions and actions, together with responding constantly changing conditions. So, in the first quarter of the 21st century, the emerging approaches that are aware of these roles and responsibilities of the discipline and push the limits of it have become essential for today's architectural practice and discourse. Speculative architecture is one of these approaches, which proposes a visionary understanding to explore the possibilities of architecture, paying regard today's heterogeneous environment. This design practise is based on a critical and creative act and an open-ended field of inquiry. Moreover, it particularly claims that architecture is not just an act of construction, but also has a role as a facilitator of thinking on the vision of the society and the world in the way of bringing alternative values, forms, and representations out. The thesis focuses on exploring and discussing the concept of speculative architecture, which presents potential by pushing the boundaries and capabilities of architectural design and uncovering the invisible qualities of architecture. It also asserts that the architectural learning environment is the most effective place to bring out this understanding, since it is a multi-layered and experimental research medium. The fact remains that architectural education has the chance to be free, and also the responsibility in both design and research to adapt today's social, physical, and digital conditions, unlike the profession. In this respect, the scope of the study is on comprehending speculative architecture and scrutinize the potentials and effects of it in the educational context. After conducting a comprehensive study to form a theorethical framework for speculative architecture, the thesis examines the speculative proposals, developed at the 2020-2021 Diploma Studio, MİM 402 Architectural Design Studio VIII, at TOBB, ETU, Department of Architecture, as the relevant cases, to identify the approach' contributions to the architectural learning environment. Embracing speculative architecture thinking, the Diploma Studio prepare an environment apt to enhance the architecture student's ability to think critically and encourages a designerly position by triggering the fundamentals of architectural thinking. So, the Diploma Studio outputs make able to obtain an in-depth evaluation of the potentials speculative architecture in the architectural learning environment presents.