Türkiye'de terörizmin tarihsel sürekliliği ve D. Rapoport'un modern terörizmin dört dalgası teorisi / İsmail Cenk Şen ; thesis advisor Nihat Ali Özcan.

Tez (Yüksek Lisans)--TOBB ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Aralık 2024.

Modern terörizm olgusu, uzun bir süredir hem dünyanın cari gündemini işgal etmiş, hem de akademik çalışma alanlarında öncelikli bir bölümü oluşturmuştur. Buna rağmen, kesin bir şekilde anlamlandırılamamış ve henüz tüm kişi ve kurumların üzerinde uzlaştığı bir tanımı yapılamamıştır. Bu durumun sebepleri bağlamında ise terörizm olgusunun anlamlandırılmasında tarihsel bakış açısı önem arz etmektedir. Bu noktada, bu tezin teorik olarak merkezini teşkil eden David C. Rapoport'un "Modern Terörizmin Dört Dalgası Teorisi"nin önemi ön plana çıkmaktadır. D. Rapoport, terörizm olgusunu "Dalga" metaforuyla incelerken kavramsal ve tarihsel boyutu bir araya getirmiştir. Türkiye de, Osmanlı Devleti'nin son döneminden günümüze değin terörizmin her türünün hedefi olmuştur. Bu bağlamda, bu tezde Türkiye'de terörizmin tarihsel sürekliliği D. Rapoport perspektifinden incelenerek, bir yandan Türkiye'de terörizmin tarihi kronolojinin ötesinde kavramsal bir zeminde ortaya konulmuş, diğer yandan da Teori, Türkiye örneği ile uyumlu olup olmadığı bağlamında karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgular kapsamında yapılan karşılaştırmada Teorinin Türkiye ile %62,5 oranında uyumlu olduğu sonucuna varılmıştır. Çalışmanın sırasıyla Giriş ve Araştırma Yöntemlerinin (vaka analizi ve tarihsel karşılaştırma) bulunduğu birinci ve ikinci bölümlerinin akabinde; üçüncü bölümünde, terörizm olgusu kavramsal biçimde ele alınmıştır. Dördüncü bölümde, "Modern Terörizmin Dört Dalgası Teorisi" ile Teoriye yöneltilen eleştiriler incelenmiştir. Beşinci bölümde Türkiye'de terörizmin tarihsel sürekliliği D. Rapoport perspektifinden ortaya konulmuş, sonuç bölümünde ise elde edilen bulgular tartışılmıştır.

The phenomenon of modern terrorism has both occupied the world's current agenda and constituted a priority area of academic study for a long time. Despite this, it has not yet been clearly understood and a definition agreed upon by all individuals and institutions has not yet been made. Regarding reasons for this situation, the historical perspective is important in making sense of the phenomenon of terrorism. At this point, the importance of David C. Rapoport's "Four Waves of Modern Terrorism Theory", which constitutes the theoretical center of this thesis, comes to the fore. D. Rapoport combines conceptual and historical dimensions while analyzing the phenomenon of terrorism with the "Wave" metaphor. Türkiye has been the target of all forms of terrorism since the last period of the Ottoman Empire. In this context, this thesis examines the historical continuity of terrorism in Türkiye from the perspective of D. Rapoport. On the one hand, the history of terrorism in Türkiye is presented on a conceptual basis beyond chronology, and on the other hand, the theory is compared in terms of whether it is compatible with the Türkiye case. In the comparison made within the scope of the findings obtained, it was concluded that the Theory is compatible with Türkiye at a rate of %62,5. Following the first and second chapters of the study, where the Introduction and Research Methods (case study analysis and comparative historical analysis) are presented respectively, in the third chapter, the phenomenon of terrorism is discussed conceptually. In the fourth chapter, the "Four Waves of Modern Terrorism Theory" and the criticisms against it are analyzed. In the fifth chapter, the historical continuity of terrorism in Türkiye is presented from the perspective of D. Rapoport, and the findings are discussed in the conclusion.