Tez (Yüksek Lisans)--TOBB ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Temmuz 2019.

Bu çalışmada ihracatçı şirketlerin hisse senedi fiyat performanslarını yansıtan TİM İhracat
Endeksi’nin (TIMEX) makroekonomik değişkenler ile olan ilişkisi araştırılmıştır. 2013:2-
2019:1 arasındaki dönemi kapsayan çalışmada, literatürde hisse senedi endeksleri ile
ilişkisi en sık araştırılan faiz oranı, enflasyon, döviz kuru ve sanayi üretiminin yanı sıra
TIMEX ile doğrudan ilişkili olan ihracat miktarı değişkenleri kullanılmıştır. ARDL sınır
testi yöntemiyle yapılan eşbütünleşme testi ile değişkenler arasındaki uzun ve kısa
dönemli dinamik ilişkiler analiz edilirken Granger nedensellik testi ile TIMEX ve diğer
değişkenler arasındaki tahmin edebilme güçleri test edilmiştir. Buna göre, TIMEX
bağımlı değişkeni ile ihracat miktarı, faiz oranı, ABD Doları/TL döviz kuru ve sanayi
üretim endeksi bağımsız değişkenleri arasında uzun dönemli ilişkinin göstergesi olan
eşbütünleşme ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir. Uzun vadede, TIMEX ile ihracat miktarı,
sanayi üretimi ve ABD Doları/TL döviz kuru arasında pozitif, faiz oranı arasında ise
negatif bir ilişki ortaya çıkmıştır. Ayrıca değişkenler arasındaki uzun vadeli dengede
meydana gelen sapmaların %48’inin bir dönemlik süre içerisinde düzeldiği, modelin hızlı
bir uyarlama sürecine sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuçlar, uzun vadede
TIMEX’in ihracat miktarı ve sanayi üretim endeksi gibi reel değişkenlerle olan ilişkisinin
ABD Doları/TL döviz kuru ve faiz oranı gibi finansal değişkenlerle olan ilişkisine göre
daha güçlü olduğunu göstermektedir. Granger nedensellik testi sonuçlarına göre ise
TIMEX’ten sanayi üretim endeksine doğru istatistiksel olarak anlamlı bir Granger
nedenselliği olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu durum, TIMEX’teki değişimlerin sanayi
üretimindeki değişimleri tahmin edebildiğini ve TIMEX endeksinin üretimin öncü
göstergesi olarak izlenebileceğini göstermektedir.

TIMEX is a newly created index which tracks the stock exchange performance of Turkish
exporter companies. This study evaluates long-term and short-term dynamic relationship
and causality between TIMEX and the traditional macroeconomic variables—i.e. interest
rate, inflation, currency exchange rates, industrial production, and export volume using
monthly data from 2013:2 to 2019:1. First, an ARDL bound model is utilized to conduct
a cointegration analysis among all of the included variables. Second, Granger causality
between TIMEX and the macroeconomic variables are determined. The results of the
study indicates a positive cointegration relationship between the dependent variable,
TIMEX and the independent variables, export volume, industrial production and US
Dollar/TL exchange rate, in the long-term while there was a negative relation with interest
rate. Our model also showed a rapid speed of adjustment in the long-term analysis with
48 percent of the deviation from the equilibrium is corrected within a one-month period.
The results also reveal that TIMEX is more strongly coupled with real economic variables
like export volume and industrial production, and more loosely associated with financial
variables like US Dollar/Turkish Lira exchange rate, and interest rate. Finally, we found
that TIMEX Granger causes the industrial production index significantly, which means
that TIMEX can be used as a leading indicator to track industrial production.

In Turkish; abstract in Turkish and English.