000			06358nam a2200481 i 4500
001			200462912
003			TR-AnTOB
005			20241105161926.0
007			ta
008			171111s2024 xxu e mmmm 00| 0 eng d
035			_a(TR-AnTOB)200462912
040			_aTR-AnTOB _beng _erda _cTR-AnTOB
041	0		_aeng
099			_aTEZ TOBB FBE MİM YL’24 BAŞ
100	1		_aBaşar, Sevda _eauthor _9147391
245	1	0	_aFrom black box to transparency : _badvances in ai-driven co-creation in architectural design / _cSevda Başar; thesis advisor Zelal Çınar.
264		1	_aAnkara : _bTOBB ETÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, _c2024.
300			_axxii, 93 pages : _billustrations ; _c29 cm
336			_atext _btxt _2rdacontent
337			_aunmediated _bn _2rdamedia
338			_avolume _bnc _2rdacarrier
502			_aTez (Yüksek Lisans)--TOBB ETÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Ağustos 2024
520			_aBu tez, yapay zekanın (AI) mimari tasarım süreçlerine entegrasyonunu ve bu teknolojilerin yaratıcı uygulamalar üzerindeki etkilerini incelerken, aynı zamanda yapay zeka araçlarının "kara kutu" doğasıyla ilgili ortaya çıkan sınırlamaları da ele almaktadır. Özellikle makine öğrenimi ve derin öğrenme algoritmaları kullanan yapay zeka teknolojileri, mimarlık alanında giderek artan bir şekilde kullanılmakta ve tasarım üretimi, analiz ve optimizasyon gibi alanlarda yeni araçlar sunmaktadır. Ancak, bu teknolojilerin opak yapısı, kullanıcıların bu araçları anlamasını ve kontrol etmesini zorlaştırmakta ve onları tasarım sürecinde etkin bir ortak olarak kullanmanın önünde engeller yaratmaktadır. Bu duruma bir alternatif olarak "gray box" yaklaşımı önerilmektedir. Araştırma, Stable Diffusion, Midjourney, ZoeDepth, GhPython, Blender, ChatGPT, Tripo AI ve Comfy UI gibi araçları içeren, hem 2D hem de 3D üretim için yapay zeka destekli çeşitli yöntemleri incelemektedir. Bu araçlar üzerinde yapılan deneysel çalışmalar, görselleştirme ve modelleme yetenekleri gibi güçlü yönleri vurgularken, aynı zamanda şeffaflık eksikliği ve sınırlı kullanıcı etkileşimi gibi zayıf yönleri de ortaya koymaktadır. Çalışma, AI ile insan tasarımcılar arasındaki ortak yaratımın xii güncel durumuna dair bir değerlendirme sunmaktadır. Daha etkileşimli ve açıklanabilir yapay zeka sistemlerine (XAI) duyulan ihtiyacı vurgulayarak, mimarların yapay zeka araçlarının çıktıları üzerinde daha fazla anlayış ve etkiye sahip olmalarının sağlanması ve böylece daha etkili bir ortak yaratım sürecinin mümkün kılınması gerektiğini belirtmektedir. Bu çalışma, mimari amaçlar için özel olarak tasarlanmış yapay zeka araçlarının geliştirilmesini savunmakta ve XAI gibi metodolojilerin entegrasyonunun şeffaflığı ve kullanıcı katılımını artırarak yapay zekanın tasarım iş akışlarında daha yaratıcı bir şekilde kullanılmasını mümkün kılabileceğini öne sürmektedir. XAI, yapay zeka sistemlerinin karar verme süreçlerini mimarlara açıklayarak ve anlamalarını sağlayarak güveni artırabilir ve yapay zekanın tasarım süreçlerinde daha etkin bir ortak yaratıcı olarak yer almasını sağlayabilir. Tez ayrıca, yapay zekanın pasif bir araçtan aktif bir ortak yaratıcıya dönüştüğü bir rolü tartışmakta; bu senaryoda yapay zekanın yalnızca tasarım seçenekleri üretmekle kalmayıp, aynı zamanda insan tasarımcılarla dinamik ve geri bildirim odaklı bir etkileşim sürecine girebileceği vurgulanmaktadır.
520			_aThis thesis examines the integration of artificial intelligence (AI) into architectural design processes and explores the impact of these technologies on creative practices, while also addressing the limitations that arise from the "black box" nature of AI tools. AI technologies, particularly those using machine learning and deep learning algorithms, are increasingly being utilized in architecture, providing new tools for design generation, analysis, and optimization. However, the opaque nature of these technologies can make it challenging for users to understand and control these tools, creating barriers to their effective use as collaborative partners in the design process. As an alternative to this, a "gray box" approach is suggested. The research explores various AI-supported methods for both 2D and 3D production, including tools such as Stable Diffusion, Midjourney, ZoeDepth, GhPython, Blender, ChatGPT, Tripo AI, and Comfy UI. Experimental studies using these tools highlight their strengths, such as visualization and modeling capabilities, while also revealing weaknesses like lack of transparency and limited user interaction. The study provides an assessment of the current state of co-creation between AI and human designers in practice. It emphasizes the need for more interactive and explainable AI systems (XAI) to give architects a better understanding and influence over the outputs of AI tools, thus enabling a more effective co-creation process. x This work advocates for the development of AI tools specifically designed for architectural purposes and suggests that integrating methodologies like XAI could enhance transparency and user engagement, making AI more creatively useful within design workflows. XAI could increase trust by making AI systems' decision-making processes more understandable to architects and could enable AI to serve as a more effective co-creator in design processes. Additionally, the thesis explores the potential for AI to evolve from a passive tool to an active co-creator, where AI not only generates design options but also interacts dynamically with human designers in a feedback-driven process.
653			_aArtificial intelligence
653			_aBlack box
653			_aGray box
653			_aExplainability
653			_aCo-creation
653			_a2D/3D generation
653			_aDesign tools
653			_aYapay zeka
653			_aKara kutu
653			_aGri kutu
653			_aAçıklanabilirlik
653			_aOrtak yaratım
653			_a2D/3D üretim
653			_aTasarım araçları
700	1		_aÇınar, Zelal _9147200 _eadvisor
710			_aTOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi. _bFen Bilimleri Enstitüsü _977078
942			_cTEZ _2z
999			_c200462912 _d81124